Coğrafi İşaretlerle Sınırları Aşan Başarılar

Duygu Erdoğan / İSTANBUL – Türkiye’nin topraklarında eşsiz özelliklerle yetiştirilen ve ülkeye özgü yöntemlerle üretilen ürünler, dünya genelinde tanınmaya devam ediyor.

Yurt içinde coğrafi işaret tesciliyle koruma altına alınan bu ürünler, aynı zamanda dünya çapında prestijlerini artırmak ve kendi yöreleriyle anılarak değer kazanmak amacıyla Avrupa Birliği (AB) coğrafi işaret tescili almaktadır. Bu kapsamda AB’den coğrafi işaret tescili alan en son ürün ‘Hüyük Çileği’ olarak kaydedilmiştir. Hüyük Çileği, Türkiye’nin 25. AB coğrafi işaret tescili alan ürünü olmasının yanı sıra, Konya’ya ilk AB coğrafi işaretini kazandıran çilek türü olmuştur.

Türkiye’nin AB coğrafi işaret tesciline sahip diğer ürünleri ise şunlardır; Gaziantep Baklavası, Aydın İnciri, Malatya Kayısısı, Aydın Kestanesi, Milas Zeytinyağı, Bayramiç Beyazı, Taşköprü Sarımsağı, Giresun Tombul Fındığı, Antakya Künefesi, Suruç Narı, Çağlayancerit Cevizi, Gemlik Zeytini, Edremit Zeytinyağı, Milas Yağlı Zeytini, Ayaş Domatesi, Maraş Tarhanası, Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini, Ezine Peyniri, Safranbolu Safranı, Aydın Memecik Zeytinyağı, Araban Sarımsağı, Osmaniye Yer Fıstığı, Bingöl Balı, Bursa Şeftalisi, Hüyük Çileği.

Kırsal kalkınma açısından önemli:

Hüyük Çileği, yetiştiği topraklarda kendine özgü bir hikaye yazmaktadır. Konya’nın engebeli ve dağınık küçük arazilerinde yetişen bu çilek, hem küçük alanlardaki yüksek verimi ile çiftçilerin gelirlerini artırmakta, hem de gençleri yeniden bu bölgeye çekmektedir. Üreticiler, 5 – 6 ay gibi uzun bir hasat sezonu olan çilekle başarılı bir kırsal kalkınma örneği sunmaktadır. Üretim, birkaç bin dönüm alanla başlamışken, şu anda 20 bin dönümü geçmiştir. Organik tarım koşullarında yetiştirilen çilek, kendine has kokusu ve tadıyla öne çıkmaktadır.

Dünyaya açılıyor:

Hüyük Çileği’nin duyurusunu Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı sosyal medya üzerinden yaparak, “Bereketli Anadolu’nun lezzetli ürünlerinin ünü ülkemiz sınırlarını aşıyor” ifadelerini kullandı. Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır ise, uluslararası coğrafi işaret seferberliği sayesinde Anadolu’nun eşsiz tatlarını dünyaya tanıtmaya devam ettiklerini belirtti.

Sırada 5 ürün var:

AB coğrafi işaret tescili için Bursa Siyah İnciri, Söke Pamuğu, Kayseri Pastırması, Manisa Mesir Macunu ve Gaziantep Menengiç Kahvesi de beklemektedir. Bu beş ürün için tescil süreci AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanmış olup, 3 aylık itiraz süresi beklenmektedir. Kısa bir süre içinde bu ürünler de AB coğrafi işaret tescili alacak.

Zeytin ve zeytinyağı güçlü konuma sahip:

Anadolu toprakları, en çok AB coğrafi işaret tescili alan ürünlerde zeytin ve zeytinyağı ile dikkat çekiyor. Milas Zeytinyağı, Gemlik Zeytini, Edremit Zeytinyağı, Milas Yağlı Zeytini, Edremit Körfezi Yeşil Çizik Zeytini ve Aydın Memecik Zeytinyağı bu alanda tescil edilen ürünlerdir. Şehirlerde ise, Aydın; inciri, kestanesi ve zeytinyağı ile en fazla tescil edilen il olarak öne çıkmaktadır. Türkiye, zeytin ve zeytinyağında önemli bir üretim ve ihracat payına sahiptir ve bu sayede farklı ülkelere tanıtım olanağı bulmaktadır.

Turizme katkıları:

Dünya genelinde coğrafi işaret tescili, ürünlerin değerini artırdığı gibi, kendine özgü özelliklerinin korunmasını da sağlamaktadır. Üretim yöntemleri, malzemeler ve teknikler gibi her bir aşama, o coğrafyanın özellikleriyle tescil edilmektedir. Son yıllarda artan gastronomi turizmi sayesinde coğrafi işaret tescili almış ürünlerin varlığı giderek önem kazanmaktadır. Bu ürünlere dayanarak oluşturulan seyahat rotaları da dikkat çekmektedir.

Coğrafi işaret tescili alan ürünlerin taklit ve tağşişini önlemek için sıkı denetimler uygulanmaktadır; ancak bu alanda hâlâ yetersiz tedbirler olduğu dile getirilmektedir.