“2025-2027 Yıllarında Yapılacak Bitkisel Üretim Desteklemeleri ile İlgili Cumhurbaşkanı Kararı”, Resmi Gazete’de yayımlandı.
Tarım ve Orman Bakanı Yumaklı, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, bu düzenlemeyle tarımda yeni bir dönemin başladığını duyurdu. Yenilikçi destekleme modeli ile bitkisel üretimde birçok ilk uygulanmaya konulacağını belirten Yumaklı, cumhurbaşkanı kararının hayvancılık ve su ürünlerinde olduğu gibi bitkisel üretimde de artık üretim planlamasının önemli bir parçası haline geldiğini kaydetti.
Yeni destekleme modeli hakkında detayları paylaşan Yumaklı, şu ifadeleri kullandı: “İlk kez bitkisel üretim destekleri 3 yıllık olarak belirlendi. Destek ödemeleri, üretim döneminden önce açıklanarak çiftçilere önceden bilgi verildi. Destek kalemleri sadeleştirildi. ÇKS kaydı olan tüm üreticiler destek alabilecek. Üretim planlaması kapsamındaki stratejik ürünlere ek destek sağlanacak. Su sıkıntısı yaşayan havzalarda münavebeye uygun üretim yapan çiftçilere ilave yardım yapılacak. Ayrıca, kamu kurumları tarafından ıslah edilen yerli tohum kullanımı teşvik edilecek. Destek tutarları, girdi maliyetlerindeki değişikliklere göre her yıl güncellenecek. Böylece çiftçiler, üretime karar vermeden önce hangi havzada, hangi ürüne ve ne kadar destek alacaklarını bilecek. Bu durum çiftçileri planlı üretime yönlendirecek ve plansız üretimle ortaya çıkabilecek olumsuz durumları engelleyecektir.”
VERİM VE KALİTENİN ARTIRILMASI HEDEFLENİYOR
Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan alınan bilgilere göre, Cumhurbaşkanı Kararı ile tarımsal üretimin ve gıda arz güvencesinin sürdürülebilirliğinin sağlanması, üretim planlamasının güçlendirilmesi, verim ve kalitenin artırılması, çevreci yaklaşımların benimsenmesi ve uygulanan politikaların etkinliğinin yükseltilmesi amaçlanmaktadır.
Bu çerçevede, ülke ihtiyacının yurt içi üretimle karşılanabilmesi için verim ve kalitenin artırılması, kayıtların güncel tutulması ve üretim sürecindeki maliyet artışları ile fiyat dalgalanmalarına karşı üreticilerin korunması hedefleniyor.
Bu hedefler doğrultusunda, geçmiş yıllarda uygulanan destekleme programları daha etkili hale getirilerek, ilk defa 2025-2027 yıllarını kapsayan 3 yıllık yeni bir destekleme programı oluşturulmuştur.
Tarım destekleri, ilk kez üretim döneminden önce ilan edildi. Destek yapıları daha basit ve etkili hale getirildi. Üreticilerin gelecekteki öngörülebilirliğini artırmak amacıyla destek kararı ilk defa 3 yıllık bir planla açıklandı. Destek tutarları her yıl yeniden belirlenecek.
Bitkisel üretim destekleme programıyla, çiftçilere temel, planlı üretim ve üretimi geliştirme destekleri sağlanacaktır.
TEMEL DESTEKLER
Üretim maliyetlerine göre ürünler farklı kategorilerde gruplandırıldı. Her kategori için destek katsayısı belirlendi. 2025 yılı için destek katsayı değeri dekarda 244 lira oldu. Temel destek, planlı üretim ve üretimin geliştirilmesi tutarları, destek katsayı değeriyle ilgili destek katsayısının çarpımı ile hesaplanacak.
Temel destek kapsamında tüm ürünler için mazot maliyetinin yüzde 50’si ve gübre maliyetinin yüzde 25’i karşılanacaktır.
İkinci kategoride yer alan arpa ve buğday üreten çiftçilere dekara 317,2 lira, üçüncü kategoride ise ayçiçeği, fındık, soya, kuru fasulye, çay üreten çiftçilere dekara 366 lira, dördüncü kategorideki pamuk ve çeltik üreten çiftçilere dekara 549 lira temel destek sağlanacak.
PLANLI ÜRETİM DESTEĞİ
Tarımsal Üretimin Planlanması Kurulu tarafından belirlenen arpa, aspir, ayçiçeği (yağlık), buğday, kolza (kanola), fasulye (kuru), mercimek, mısır (dane), nohut, pamuk (kütlü), patates, soğan (kuru), soya ve yem bitkileri planlı üretim kapsamındaki ürünler olarak listeye alındı.
Bu ürünleri yetiştiren çiftçilere, temel desteklerine ek olarak ilave destek ödemesi yapılacak. Planlı üretim kapsamında üretim yapan çiftçiler için, mazot maliyetinin yüzde 100’ü ve gübre maliyetinin yüzde 50’si karşılanacak.
Süt havzası olarak belirlenen illerde (Amasya, Bingöl, Bitlis, Çorum, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Muş, Tokat ve Tunceli) yem bitkisi üreten çiftçiler, destek katsayısının yüzde 50’si oranında ilave destek alacak.
Su kısıtı tespit edilen havzalarda sulu tarım yapan çiftçilere, ürün grubuna göre hesaplanan ilave destek sağlanacak. Bu alanlarda planlı üretim yapanların mazot ve gübre maliyetlerinin yüzde 100’ü karşılanacak.
ÜRETİMİ GELİŞTİRME DESTEĞİ
Verim ve kalitenin artırılması amacıyla sertifikalı tohum kullanımı, sertifikalı/standart fidan kullanımı, organik tarım uygulamaları ve iyi tarım uygulamaları gibi destekler sunulmaya devam edecek.
Karar çerçevesindeki diğer destekler de netleşti. Biyolojik ve biyoteknik mücadele desteği 2025 yılı itibariyle örtü altı paket destek tutarı dekarda 2 bin 550 liradan yüzde 50 artırılarak 3 bin 825 liraya, açık alan paket destek tutarı ise dekarda 870 liradan 1305 liraya çıkarıldı.
Lisanslı depolarda korunmakta olan ürünler için kira desteği, Ticaret Bakanlığı tarafından belirlenen kira ücretinin yüzde 75’i olarak sunulacak.
Çiftlik Muhasebe Veri Ağı (ÇMVA) sistemine katılım primi desteği %50 artırılarak 1500 liraya yükseltildi. Tarımsal yayım ve danışmanlık desteği ise yüzde 104 artarak 294 bin liraya çıkarıldı.
2025-2027 dönemi bitkisel üretim planlama kapsamındaki ürün deseni listesi içeren Cumhurbaşkanı Kararı’nın bazı maddeleri 1 Ocak 2025’ten, bazıları ise 1 Mayıs 2025’ten itibaren yürürlüğe girecek.
KAYNAK
Elif Yılmaz, Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü’nden mezun olduktan sonra, bitki sağlığı ve sürdürülebilir tarım alanlarında derinlemesine bilgi sahibi olmuştur. Mezuniyetinin ardından çeşitli tarım projelerinde yer alarak bitkilerin hastalıklardan korunması, zararlıların yönetimi ve çevre dostu tarım uygulamaları konularında deneyim kazanmıştır.
