Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024’ün ikinci çeyreği ve 2023 yılına ait büyüme verilerini açıkladı. Buna göre, Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) 2024 yılı ikinci çeyreğinde, önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 2.5 artış gösterdi. Bu oran, piyasa beklentileri olan yüzde 3 civarının altında kalarak, 2020 yılının ikinci çeyreğindeki yüzde 10.4’lük küçülmeden sonraki en düşük büyüme oranı oldu. Ancak Türkiye ekonomisi, büyüme serisini 16. çeyreğe taşımayı başardı. Büyümedeki bu azalma, dezenflasyon programının etkisi olarak değerlendirildi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Büyümede dengelenme başladı” açıklamasını yaptı.
Sanayi Sektöründe Daralma
İkinci çeyrekte, diğer hizmet faaliyetleri yüzde 7.4; inşaat yüzde 6.5; tarım ve gayrimenkul faaliyetleri yüzde 3.7; bilgi ve iletişim ile finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 3.4; kamu yönetimi, eğitim, insan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri yüzde 3.2; hizmetler yüzde 2.9; mesleki, idari ve destek hizmetleri yüzde 0.6 oranında büyüme gösterirken, sanayi sektörü yüzde 1.8 oranında küçüldü. Mevsimsel ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi bir önceki çeyreğe göre yüzde 0.1 artış kaydetti. İkinci çeyrek itibarıyla cari fiyatlarla GSYH, 9 trilyon 949 milyar 792 milyon TL (yaklaşık 308 milyar 158 milyon dolar) oldu.
Yılın İlk Yarısı Yüzde 3.8 Büyüdü
2024 yılının ilk yarısındaki büyüme oranı yüzde 3.8 olarak belirlendi. Ayrıca, yıllıklandırılmış milli gelir ikinci çeyrek itibarıyla 1.2 trilyon doları geçti.
Tüketim ve İhracat Katkıları
İkinci çeyrekte, yerleşik hanehalklarının nihai tüketim harcamaları yüzde 1.6, devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 0.7; gayrisafi sabit sermaye oluşumu yüzde 0.5; mal ve hizmet ihracatı ise yüzde 0.04 artış gösterirken, ithalat yüzde 5.7 oranında azaldı. İkinci çeyrekteki yüzde 2.5’lik büyümenin 1.3 puanı ihracattan, 1.2 puanı ise hanehalkı tüketiminden kaynaklandı.
Kişi Başı Gelir ve Ekonomik Durum
TÜİK, 2023 yılına ait verileri de açıkladı. Yıllık verilere göre, 2023’te GSYH bir önceki yıla göre yüzde 5.1 oranında artış kaydetti. Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 26 trilyon 545 milyar 722 milyon TL olarak hesaplandı ve kişi başı gelir 311 bin 109 TL (yaklaşık 13 bin 243 dolar) oldu.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kırılganlıkların önemli ölçüde azaldığını vurgulayarak, “Öncü göstergeler yılın üçüncü çeyreğinde büyümedeki dengelenmenin süreceğini gösteriyor” şeklinde konuştu. Şimşek, 2024 yılı boyunca iç talebin büyümeye daha az katkıda bulunacağı dengeli bir büyüme beklediklerini de sözlerine ekledi.
İşgücü Ödemelerinde Artış
2024 yılının ikinci çeyreğinde işgücü ödemeleri, bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 112.4 arttı. Net işletme artığı/karma gelirde ise yüzde 47.7’lik bir artış görüldü. İşgücü ödemelerinin GSYH içindeki payı 2024’te yüzde 40.8, net işletme artığı/karma gelirinin payı ise yüzde 37.4 olarak belirlendi. Bu veriler, gelir dağılımında bir iyileşme olabileceğini gösteriyor.
Orta Vadeli Planın Duyurulması
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Orta Vadeli Planın (OVP) 5 Eylül’de açıklanacağını duyurdu. Yılmaz, “Planımız, öngörülebilirliği artırıcı, gerçekçi ve tutarlı bir program olacak” dedi. Ayrıca, bu yıl 1 milyonun üzerinde istihdam artışı beklediklerini ifade etti.
Ağustosta Sanayi Performansı
Ekonomik büyümenin öncü göstergelerinden biri olan Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) ankete göre, Ağustos 2024 dönemine ait sonuçlar açıklandı. Temmuz ayında 47.2 seviyesinde olan PMI, Ağustos’ta 47.8’e yükselmesine rağmen sektördeki performansın hala zayıf olduğunu ortaya koydu. Yeni siparişlerdeki yavaşlama 14. ayına ulaştı ve maliyet enflasyonu yüksek seviyelerini koruyor.
KAYNAK
Kaan Yiğit, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisliği bölümünden mezun oldu ve tarımsal üretimde enerji verimliliği üzerine çalışmalar yaptı. Mezuniyetinden sonra Bursa’da çevre dostu tarımsal çözümler sunan bir mühendislik firmasında görev aldı. Kaan, ileride biyosistem mühendisliği alanında yüksek lisans yaparak, sürdürülebilir tarım uygulamalarını yaygınlaştırmayı hedefliyor.
